درباره «تئوری همه چیز»،داستان زندگی استیون هاوکینگ
«تئوری همه چیز» فیلم جدید و دراماتیکی که جیمز مارش ساخته و 45 روز از اکران آن در امریکای شمالی و 30 روز از شروع نمایش آن در اروپای غربی و آسیای شرقی میگذرد و طی این مدت فروش متوسطی داشته، یک کار زندگینامهای تأثیرگذار است و میتواند برای بازیگر نقش اول خود جایزه اسکار برترین هنرپیشه مرد سال را به ارمغان بیاورد.
«تئوری همه چیز» فیلم جدید و دراماتیکی که جیمز مارش ساخته و 45 روز از اکران آن در امریکای شمالی و 30 روز از شروع نمایش آن در اروپای غربی و آسیای شرقی میگذرد و طی این مدت فروش متوسطی داشته، یک کار زندگینامهای تأثیرگذار است و میتواند برای بازیگر نقش اول خود جایزه اسکار برترین هنرپیشه مرد سال را به ارمغان بیاورد. این فیلم زندگی و دستاوردهای استیون هاوکینگ نابغه فیزیک هستهای و ریاضی نوین را که اینک 72 سال سن دارد و همچنان خبرساز است، شرح میدهد و با اینکه نمیتوان کار مارش امریکایی را در ترسیم زندگی هموطن معلول نامدارش ستود و کاری کمنقص شمرد، اما ادی رد ماین در ایفای رل هاوکینگ چنان موفق نشان میدهد که میتواند مانند بسیاری از بازیگرانی که طی نیم قرن اخیر در آثار زندگینامهای رل آدمهای مشهور زمانه را بازی کردهاند، بر مجسمه طلایی بهترین بازیگر سال (2014) چنگ بزند یا جوایز دیگری را در محاسبات پایانی سال و به هنگام اعلام آرای نهادهای مختلف سینمایی که 25 روزی است آغاز شده و تا اوایل اسفند طول میکشد، به خود اختصاص بدهد.
بدون کنترل
اگر میشد مثلاً فیلمهای «یک ذهن زیبا» را که ران هاوارد امریکایی ساخت و «پای چپ من» را که ساخته جیم شریدان ایرلندی است و هر دو مثل کار تازه مارش پیرامون نوابع دچار معلولیتهای جسمانی یا روحی هستند، ادغام کرد، شاید از درونشان «تئوری همه چیز» بیرون میآمد. هر تصویری که از استیفن هاوکینگ در سه چهار دهه اخیر رؤیت شده، او را با صورتی کج و معوج و بدنی خمیدهتر در یک صندلی چرخدار نشان میدهد، زیرا مبتلا به بیماری ALS (یا لوگریگ) است که افراد دچار شده به آن در کنترل عضلات خود مشکل دارند و نمیتوانند بایستند و حتی قلم در دستشان آرام نمیگیرد. با این حال مارش در ابتدای فیلمش که با اقتباس از کتاب خاطرات جین هاوکینگ همسر اول این نابغه و براساس سناریویی از آنتونی مککارتن ساخته شده، ما را به دوران جوانی هاوکینگ و قبل از ابتلا به این بیماری و دوره اوج سلامتیاش میبرد. در این صحنهها هاوکینگ (ردماین) سرخوش در حال دوچرخهسواری و لذت بردن از زندگی در محوطه کمبریج، دانشگاهی که در آن درس میخواند، مشاهده میشود، این اواسط دهه 1960 است. موقعی که استیفن درخشانترین دانشجوی رشته فیزیک در این دانشگاه بود و تمام همکلاسیهای او به وی رشک میبردند، زیرا او فقط با یک ساعت مطالعه در هر روز از آنها که 10 ساعت در روز درس میخواندند، پیشی میگرفت و در هر تستی اول میشد. در آن روزها هاوکینگ برخلاف امروزش و همانند هر جوان دیگر دهه 1960 در امریکا و اروپا و به طور کل هر جوانی از هر عصر و دورهای بود و به همین سبب نیز به یکی از همکلاسیهای خود با نام کوچک جین (با بازی فلیسیتی جونز) علاقهمند شد و با وی ازدواج کرد. این مسأله و تبعات آن بخش عمدهای از فیلم جیمز مارش را به خود اختصاص میدهد و «تئوری همه چیز» همانقدر که شرح زندگی تحصیلی - شغلی پررنج اما نبوعآسای یک بیمار استثنایی است، داستان زندگی پرنوسان اجتماعی او نیز هست.
یک برآورد غلط
روزی استیفن در حال راه رفتن با سر به زمین میخورد و پزشکان پس از معاینه او اعلام میکنند که وی بزودی تمام احساس و تواناییهای کنترل خود را از دست خواهد داد و حتی در حرف زدن و صرف غذا هم به مشکل خواهد خورد و فقط دو سال از عمر وی باقی است. قسمت آخر این برآورد اشتباه است و در نتیجه وی سالها زنده میماند تا همسرش جین که گمان میکرد زجرش در نگهداری استیفن کوتاهمدت است، عاصی شود و هر دو به سمت و سوی دیگری کشیده شوند و استیفن در سالهای بعدی همسری دیگر (یکی از پرستارانش) را اختیار میکند. در میان تمامی این تنشها تنها نگرانی هاوکینگ این است که مبادا ذهنش هم از کار بیفتد اما پزشکان به او اطمینان میدهند که این تنها عضو بدن بیمار وی است که به عملکرد دقیق و ساعتوارش ادامه خواهد داد و در نتیجه وی میتواند روی تئوریهای بزرگ علمیاش همچنان کار و مکانیسمهای کوانتوم را باز و تشریح کند. درست است که او به زندگی روی صندلی چرخدار محکوم و به صحبت از طریق نرمافزارهای کامپیوتری وادار میشود و انتقال دیدگاههایش به دیگران فقط از طریق چشمهایش و گردش آن امکانپذیر میشود و حتی به هنگام خزیدن از روی پلهها هم به سمت پایین پرت میشود، اما در کشفیات علمی او تأخیر نمیافتد.
در کمترین حد
نشانهها و پیامدهای شهرت و اعتبار علمی او نیز در این فیلم توسط مارش با وسعت به تصویر کشیده میشود اما «تئوری همه چیز» بیشتر میکوشد در روحیات و نحوه زیست اجتماعی هاوکینگ ورود کند و از کاستیها و لغزشهای فردی او - البته در کمترین و پوشیدهترین شکل - سخن بگوید و بدیهی است که نشان دادن چیزی بیش از این با مخالفت هاوکینگ و اعضای خاندان وی مواجه میشد.
مشخصات فیلم
٭ محصول: کمپانیهای فوکاس فیچرز و وورکینگ تایتل
٭ تهیهکنندگان: تیم بوان، اریک فلنر و لیزا بروس
٭ سناریست: آنتونی مککارتن، براساس رمانی از جین هاوکینگ
٭ کارگردان: جیمز مارش
٭ مدیر فیلمبرداری: بنوا دلهولم
٭ طراح صحنه: جان پلی کلی
٭ طراح لباس: استیون نوبل
٭ تدوینگر: جینکس گادفری
٭ موسیقی متن: یوهان یوهانسون
٭ طول مدت: 123 دقیقه
٭ بازیگران: ادی ردماین، فلیسیتی جونز، چارلی کاکس، دیوید تیولیس، هری لوید، امیلی واتسون، سایمون مکبرنی و کریستین مککی.
نویسنده :وصال روحانی(روزنامه ایران)